Λίγα λόγια για τη δράση μας
Εισαγωγή
Συναντούν ήρωες όχι μόνο στα σχολικά μαθήματα, αλλά και στην τηλεόραση, στις ταινίες, στα λογοτεχνικά βιβλία, στα περιοδικά, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ακόμα και στη μουσική που ακούνε.
Αυτή η γενικευμένη παρουσία ηρώων δείχνει την επίμονη δημοτικότητα του ηρωικού ιδεώδους στον πολιτισμό μας, καθώς και το διαχρονικό ενδιαφέρον που προκαλούσαν και συνεχίζουν να προκαλούν οι αναρίθμητες ιστορίες ηρωισμού. Όπως οι παλιοί αοιδοί εξυμνούσαν τα κατορθώματα ξεχωριστών ηρώων στο δικό τους ακροατήριο, με τον ίδιο τρόπο σήμερα πολυάριθμα μέσα μιλούν για ήρωες και εκθειάζουν τα κατορθώματά τους σε ένα εξίσου διψασμένο για ήρωες κοινό. Τι είναι αυτό που προκαλεί τόσο ενδιαφέρον για τους ήρωες; Οι απαντήσεις ασφαλώς ποικίλλουν, αλλά πίσω από αυτή την ποικιλία φαίνεται πως υπάρχει κάτι που παραμένει σταθερό και αμετάβλητο. Άλλοτε ως εκούσια έκθεση σε κίνδυνο μέσα από την ανάληψη παράτολμων πράξεων˙ άλλοτε ως αντίσταση στις αυθαιρεσίες της εξουσίας˙ άλλοτε ως ισόβια στάση ζωής και άλλοτε πάλι ως μια αυθόρμητη στιγμιαία πράξη που γίνεται άπαξ λόγω συνθηκών, ο ηρωισμός δεν παύει να αποτελεί αντικείμενο |
θαυμασμού, γιατί ακριβώς σηματοδοτεί πάντα μια υπέρβαση – τον αγώνα για τη διατήρηση κάποιου πολύτιμου αγαθού, είτε αυτό είναι η ζωή είτε κάποιο ιδανικό.
Η αναγνώριση της σημασίας του ηρωισμού ως στάσης ζωής από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας αποτελεί την αφετηρία της παρούσας πρότασης. Στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ των δύο σχολείων επιχειρήσαμε να αποκωδικοποιήσουμε το σύστημα αξιών του ηρωισμού και να μελετήσουμε τα χαρακτηριστικά της φιγούρας του ήρωα μέσα από τις ποικίλες και αδιάκοπα ανανεούμενες μεταμορφώσεις της. Επειδή το εύρος της έννοιας είναι εξαιρετικά πλατύ –και τα περιθώρια ελιγμών στο πλαίσιο μιας διασχολικής δράσης πολύ συγκεκριμένα–, αποφασίσαμε να ακολουθήσουμε διακριτούς μεν, αλλά οπωσδήποτε συμπληρωματικούς, τρόπους προσέγγισης, ώστε αφενός να διαφυλάξουμε τον σημασιολογικό πλούτο της έννοιας και αφετέρου να αναδείξουμε τη δυναμική της μέσα από μια πολλαπλότητα προσεγγίσεων, μεθόδων και οπτικών γωνιών. Ακολουθεί αναλυτικότερη παρουσίαση της πρότασης, όπως εξειδικεύτηκε και υλοποιήθηκε από το κάθε σχολείο ξεχωριστά. Στο τέλος γίνεται μια κοινή αποτίμηση της δράσης.
|
Βασικός στόχος της δράσης ήταν να διαμορφώσει ένα «εργαλείο» για την ανάγνωση και την ανάλυση λογοτεχνικών και άλλων έργων τέχνης, αλλά και της κοινωνικής πραγματικότητας, και να ασκήσει τα παιδιά στη χρήση τους.
Το εργαλείο αυτό διαμορφώθηκε με βάση τα χαρακτηριστικά του ήρωα στους μύθους, στα παραμύθια και στα έπη, τα οποία επιβιώνουν στην έντεχνη λογοτεχνία, κατά πρώτον στην πεζογραφία και δη στην πεζογραφία για παιδιά. Τα αξιοποιούν επίσης όλοι οι σύγχρονοι «παραμυθάδες», οι σεναριογράφοι και οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, αλλά και αστυνομικών και άλλων ιστοριών, οι δημιουργοί των διάφορων σήριαλ ευρείας κατανάλωσης, ακόμα και οι διαφημιστές.
Το εργαλείο αυτό διαμορφώθηκε με βάση τα χαρακτηριστικά του ήρωα στους μύθους, στα παραμύθια και στα έπη, τα οποία επιβιώνουν στην έντεχνη λογοτεχνία, κατά πρώτον στην πεζογραφία και δη στην πεζογραφία για παιδιά. Τα αξιοποιούν επίσης όλοι οι σύγχρονοι «παραμυθάδες», οι σεναριογράφοι και οι συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, αλλά και αστυνομικών και άλλων ιστοριών, οι δημιουργοί των διάφορων σήριαλ ευρείας κατανάλωσης, ακόμα και οι διαφημιστές.
Το αρχέτυπο του ήρωα
και ταινίες, αλλά και από κάθε άλλου είδους «κείμενα» με ήρωες, όπως κόμικς, διαδικτυακά παιχνίδια κ.λπ.
Με τον ίδιο τρόπο έμαθαν να αναγνωρίζουν τα βασικά πρόσωπα στις ιστορίες με ήρωες (ήρωας, ανταγωνιστής, μαγικός βοηθός/δωρητής) με βάση την ανάλυση των παραμυθιών από τον Vladimir Propp. Επίσης, να εφαρμόζουν μια διασκευασμένη και συνοπτική εκδοχή της ανάλυσης των «λειτουργιών» των δρώντων προσώπων του ίδιου ερευνητή (απομάκρυνση του ήρωα από το οικείο περιβάλλον, συνάντηση με τον μαγικό βοηθό/δωρητή, απόκτηση του μαγικού μέσου, πάλη με τον ανταγωνιστή, επιστροφή και ανταμοιβή του ήρωα κ.λπ.) στις ιστορίες με ήρωες (μυθικούς ή λογοτεχνικούς). |
Ο κατάλογος συμπληρώθηκε με τα χαρακτηριστικά των ηρώων σε κατάλληλα επιλεγμένα κείμενα που διδάχθηκαν στην τάξη, είτε σε ολόκληρα βιβλία που δόθηκαν για ανάγνωση στο σπίτι.
Τα παιδιά είχαν επίσης την ευκαιρία να συζητήσουν τα συμπεράσματά τους με ομιλητές που επισκέφθηκαν την τάξη, την Ντομένικα Μίκαϊτς, τρισεγγονή της Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, και την πεζογράφο Έλενα Νούσια. Τέλος, με αφορμή το κείμενο του Δημήτρη Μίγγα «Η τρίπλα των ονείρων», έγινε μια πρώτη προσέγγιση του προσώπου τού αντιήρωα, ο οποίος διδάσκεται πιο ολοκληρωμένα στη Γ΄ Γυμνασίου και στο πλαίσιο του ρεαλισμού, και ιδίως της διαδικασίας της μυθοποίησης στην κατασκευή των σύγχρονων λαϊκών ινδαλμάτων, η οποία βασίζεται εν πολλοίς και στην ψυχολογία του σύγχρονου αντιήρωα, του απλού ανθρώπου που ζει μέσα απ’ αυτά την εκπλήρωση των ονείρων του. Στην τελευταία φάση της διδασκαλίας τα παιδιά κλήθηκαν να εφαρμόσουν όσα είχαν μάθει στην ανάλυση της βιογραφίας υπαρκτών προσώπων (ιστορικών προσωπικοτήτων ή και σύγχρονων ινδαλμάτων). |
Ο έφηβος (ήρωας) – η σχέση του
|
Ο τραγικός ήρωας
|
Ολοκλήρωση της δράσης
Η δράση ολοκληρώθηκε με έναν κατάλογο προτεινόμενων βιβλίων σχετικών με το αρχέτυπο του ήρωα, από την ελληνική και από την παγκόσμια λογοτεχνία, και για τις δύο τάξεις.
Ξένη Σκαρτσή
Στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα, οι λέξεις ήρωας και ηρωισμός, παμπάλαιες όσο και ο Όμηρος, όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει από τη δημόσια σφαίρα αλλά φαίνεται να βρίσκονται παντού και να αποδίδονται ισοδύναμα σε διαφορετικής κατηγορίας ανθρώπους και σε ποικίλα είδη δράσης. Από τον Αχιλλέα μέχρι τον Σούπερμαν, από διασημότητες μέχρι ανώνυμα πρόσωπα που διακρίνονται μέσα από ανιδιοτελείς πράξεις αυτοθυσίας και θάρρους, οι ήρωες και οι περιπέτειές τους συνεχίζουν να προκαλούν ανυπόκριτα ρίγη συγκίνησης σε ένα συνεχώς διευρυνόμενο κοινό.
Ονομάτων επίσκεψις
Υπάρχει κάποιος ορισμός που να ισχύει αναλλοίωτος διαχρονικά ή μήπως η έννοια του ήρωα αλλάζει από εποχή σε εποχή, και το νόημά της αναπροσδιορίζεται αδιάκοπα και σημασιοδοτείται εκ νέου μέσα στην ιστορία; Και αν ναι, τι είναι αυτό που παραμένει σταθερό μέσα στις τόσες αλλαγές;
Κατά τη συζήτηση διαπιστώθηκε η ρευστή φύση της έννοιας του ηρωισμού. Από τα παραδείγματα ηρώων που ανέφεραν οι μαθητές έγινε σαφές ότι ο τίτλος του ήρωα έχει απονεμηθεί κατά καιρούς σε εξαιρετικά ανομοιογενείς κατηγορίες ανθρώπων: ημίθεους, πολεμιστές, μάρτυρες και αγίους, ιππότες, καλλιτέχνες και επιστήμονες, επαναστάτες, αγωνιστές, χαρακτήρες κόμικς, καθημερινούς ανθρώπους. Ο όρος ηρωικός είναι εντέλει τόσο ελαστικός, ώστε μπορεί να αποδίδεται εξίσου τόσο σε όποιον ξεχωρίζει με τα σπουδαία |
κατορθώματά του όσο και στον κοινό άνθρωπο ο οποίος προβαίνει αυθόρμητα σε κάποια στιγμιαία πράξη υπέρβασης του εαυτού του.
Η αφετηριακή αυτή διαπίστωση καθόρισε εν πολλοίς και το πλαίσιο των μαθημάτων: μέσα από τη δράση επιχειρήσαμε να παρακολουθήσουμε τον πρωτεϊκό μετασχηματισμό της έννοιας του ήρωα διαχρονικά και να σταθούμε επιλεκτικά σε μερικά κομβικά επεισόδια ή στιγμές αυτού που θα μπορούσε να αποκληθεί άτυπη ιστορία του ηρωισμού. Στόχος ήταν αφενός να συλλέξουμε τα χαρακτηριστικά του ήρωα και αφετέρου να κατανοήσουμε τη διαδικασία συνεχούς εξέλιξης και μετάλλαξής τους μέσα στον χώρο και στον χρόνο. Σχηματικά μιλώντας, θα λέγαμε ότι αυτά τα στιγμιότυπα ηρωισμού κατανέμονται σε δύο μεγάλες ιστορικές περιόδους – την Αρχαιότητα και τη νεότερη εποχή, με ενδιάμεσο κρίκο έναν κορυφαίο ήρωα της μεσαιωνικής δημώδους γραμματείας, τον Διγενή Ακρίτη. Είναι αυτονόητο ότι τα περισσότερα παραδείγματα ηρώων με τα οποία ασχοληθήκαμε προέρχονται από τη νεότερη περίοδο, η οποία βρίσκεται πολύ πιο κοντά στα ενδιαφέροντα και στις προσλαμβάνουσες των μαθητών. |
Κείμενα - υλικόκείμενα τα οποία εστιάζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στη ζωή και στις πράξεις μορφών που θεωρήθηκαν και εξακολουθούν να θεωρούνται ηρωικές.
Με τον τρόπο αυτό η δράση απέκτησε έναν διακειμενικό, πολυτροπικό και βαθιά συγκριτιστικό χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση, μέριμνά μας ήταν να εμβαθύνουμε στην κατανόηση των τρόπων με τους οποίους κάθε κοινωνία κατασκευάζει την έννοια του ηρωισμού και να μελετήσουμε τις αξίες με τις οποίες εφοδιάζει τους ήρωές της. |
Θεωρίες για τον ήρωαΟ Κάμπελ ανέλυσε το ηρωικό πρότυπο και τον κεντρικό ρόλο που παίζει ο ήρωας σε κάθε πολιτισμό και εντόπισε την αρχετυπική δομή του «ταξιδιού» που διατρέχει τη δράση όλων σχεδόν των ηρώων: απομάκρυνση από το οικείο, πάλη με άγνωστα τέρατα, επιστροφή και αποκατάσταση της διασαλευθείσας τάξης.
Η θεωρία του, η οποία παρουσιάστηκε αδρομερώς μέσα στην τάξη, παρέχει ένα πολύτιμο ερμηνευτικό εργαλείο για την κατανόηση της ηρωικής δραστηριότητας. Με το εργαλείο αυτό οι μαθητές αποκρυπτογράφησαν τη λειτουργία του ήρωα σε γνωστές κινηματογραφικές ταινίες και σε λογοτεχνικά βιβλία. |
Αρχαιότητα - Μεσαίωνας
Ο Αχιλλέας και οι άλλοι πρωταγωνιστές της Ιλιάδας αποτελούν αρχετυπικά δείγματα ηρώων και συγκεντρώνουν στο πρόσωπό τους τα βασικά γνωρίσματα της ηρωικής ταυτότητας, όπως την όρισε ο αρχαίος κόσμος. Κατά τη διδασκαλία του ομηρικού έπους επιχειρήθηκε σε πρώτη φάση η καταγραφή των ηρωικών αυτών χαρακτηριστικών. Στη συνέχεια, και μέσα από την επεξεργασία συγκεκριμένων τμημάτων του ποιήματος, επιχειρήσαμε να δούμε με ποιους τρόπους ο Όμηρος, ενώ προβάλλει τα ιδανικά του ηρωικού κόσμου, ταυτόχρονα τα υπονομεύει, προκρίνοντας ως εναλλακτική δυνατότητα την προοπτική της ειρηνικής ζωής και της υπέρβασης των πολεμικών παθών.
|
Από αυτή την άποψη ο Όμηρος κατέχει κομβική θέση σε κάθε ανάλυση του ηρωισμού. Στην Ιλιάδα ο κόσμος των ηρώων βρίσκεται στο απόγειό του και την ίδια στιγμή αρχίζει να οδεύει προς τη δύση του.
Η θρυλική μορφή του Διγενή Ακρίτη, ενός από τους σημαντικότερους μυθικούς ήρωες του ελληνικού μεσαίωνα, εξετάζεται παράλληλα με τη μορφή του Μάρκο Κράλιεβιτς, ενός άλλου μεσαιωνικού βαλκανικού ήρωα, περίφημου για τα κατορθώματά του, όπως τα αποτύπωσε σε δύο διηγήματά της η Μαργκερίτ Γιουρσενάρ.
|
Έμφαση δίνεται στις υπεράνθρωπες δυνάμεις που κατέχουν οι δύο ήρωες και στη διαδικασία της μυθοποίησής τους.
|
Εικοστός αιώνας
Ο ήρωας στη λογοτεχνία
Η ανάλυση επικεντρώθηκε σε δύο αντιπροσωπευτικούς ήρωες από την ελληνική λογοτεχνία του περασμένου αιώνα: τον λαϊκό ήρωα Βασίλη Αρβανίτη και τον υπερρεαλιστικό Σίμον Μπολιβάρ.
Ο πρώτος, με τα εμφανώς αρχετυπικά χαρακτηριστικά του, συνιστά μια ιδιότυπη μορφή ήρωα. Η άσκοπη και εν πολλοίς αδιέξοδη παλικαριά του Βασίλη, η αυτοφυής γενναιότητα που αναβλύζει χωρίς λόγο και αναλώνεται σε διαδοχικά επεισόδια παράτολμης δράσης συζητήθηκαν εκτενώς και παρουσιάστηκαν από τους μαθητές σε πολλές και ενδιαφέρουσες εργασίες. Οι εργασίες αυτές ενοποιήθηκαν και παρουσιάζονται εδώ σε ειδικό "τεύχος". |
Ο δεύτερος αποτελεί μια ρηξικέλευθη κατασκευή η οποία οφείλει την πρωτοτυπία της στις υπερρεαλιστικές τεχνικές του δημιουργού της και στην προκλητική εικονοποιία του. Οι τεχνικές αυτές και η συμβολή τους στη διαδικασία της ηρωοποίησης αναλύθηκαν επίσης διεξοδικά μέσα στην τάξη και δόθηκαν ως θέμα εργασιών.
Ο ήρωας στη μαζική κουλτούρα
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και ενώ το σύστημα αξιών –
τρόπων, διαθέσεων, έξεων– του παραδοσιακού ηρωισμού σημείωνε μια δραματική υποχώρηση και γινόταν αντικείμενο ριζικής αμφισβήτησης, η ιδέα του ήρωα όχι μόνο δεν εγκαταλείφθηκε αλλά γνώρισε μια πρωτοφανή άνθηση στη σφαίρα της μαζικής κουλτούρας μέσα από την πληθωρική παραγωγή υπερηρώων. |
Προκειμένου να εξοικειωθούν με τις συμβάσεις κατασκευής αυτού του τύπου ηρώων, οι μαθητές ανέλαβαν μια σειρά από συναφείς δραστηριότητες: παρουσίαση γνωστών φανταστικών χαρακτήρων από κόμικς ή από ταινίες της Μάρβελ, καταγραφή των χαρακτηριστικών τους, κατασκευή δικών τους υπερηρώων κ.λπ.
Στο πλαίσιο αυτό διερευνήθηκε επίσης η μουσική δημιουργία –ένας άλλος ενδιαφέρων τομέας της μαζικής κουλτούρας– και ανιχνεύτηκαν ευρύτερες πολιτισμικές στάσεις και διαθέσεις για τον ήρωα, όπως αποτυπώνονται σε πολυάριθμα δημοφιλή τραγούδια, ελληνικά και ξένα. |
Νέοι τύποι ήρωα
Ο εικοστός αιώνας ευνόησε οπωσδήποτε την ανάδυση νέων τύπων ηρωισμού οι οποίοι αναπροσδιορίζουν –αν δεν μετασχηματίζουν ριζικά– την έννοια του ήρωα. Τα εκατομμύρια ζωές που χάθηκαν στους δύο μεγάλους πολέμους, στο Ολοκαύτωμα, σε αιμοσταγή καθεστώτα κάθε τύπου σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη ήταν ζωές ανθρώπων που έπεσαν θύματα πολιτικών δυνάμεων οι οποίες διαπνέονταν από μια άνευ όρων λατρεία του ήρωα και από την ανυποχώρητη αφοσίωση στον ηγετικό του ρόλο.
|
ΑΝΤΙΗΡΩΑΣ
Ο αντιηρωισμός –ανοιχτή αμφισβήτηση της τυραννίας του πολεμικού ιδεώδους– αποτελεί αναμφίβολα μέρος της ιστορίας του ηρωισμού (των πρωτεϊκών μεταμορφώσεων της έννοιας). Καίρια έκφραση αυτής της στάσης συναντάμε στο ποίημα "Ο Μιχαλιός" του Κώστα Καρυωτάκη, ένα ποίημα-"μανιφέστο", το οποίο απομυθοποιεί με υποδόρια ειρωνεία το πολεμικό ιδεώδες και το απογυμνώνει από την αίγλη και το γόητρό του. |
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΣ ΗΡΩΑΣ
Η έννοια του ήρωα ως καθημερινού ανθρώπου είναι μια πολύ πρόσφατη εξέλιξη στην ιστορία του ηρωισμού. Στο τέρμα μιας σειράς ιστορικών μετασχηματισμών, ήρωας έφτασε να θεωρείται όχι αυτός που διακρίνεται για υπεράνθρωπα κατορθώματα αλλά αυτός που προβαίνει σε ανιδιοτελείς πράξεις προσφοράς και ζει με αξιοπρέπεια τη ζωή του. Οι μαθητές κλήθηκαν να επιλέξουν και να παρουσιάσουν τον δικό τους καθημερινό ήρωα. |
Μικρό πάνθεον ηρώων
Στο τέλος της δράσης κάθε μαθητής επέλεξε κάποια σπουδαία προσωπικότητα του χθες ή του σήμερα και την παρουσίασε εξηγώντας γιατί κατά τη γνώμη του μπορεί να θεωρηθεί ήρωας ή ηρωίδα. Οι επιλογές των παιδιών συγκεντρώθηκαν σε έναν ενιαίο κατάλογο, ο οποίος αποκτά έτσι τιμητικό χαρακτήρα: είναι ένας κατάλογος-πινακοθήκη με τους ήρωες που τιμά το σχολείο μας.
Ηλίας Γιούρης
Οι εργασίες των μαθητών
Στο πλαίσιο της δράσης οι μαθητές κλήθηκαν όχι μόνο να χειριστούν διαφορετικά κείμενα αλλά να γίνουν και οι ίδιοι παραγωγοί διαφορετικών ειδών και τύπων κειμένων: περιγραφές ηρώων, αφηγήσεις ιστοριών, μικρά επιχειρηματολογικά δοκίμια όπου αναπτύσσουν τη γνώμη τους για κάποιο θέμα είναι δραστηριότητες εξαιρετικά δημιουργικές οι οποίες προάγουν την κριτική σκέψη και ταυτόχρονα εξοικειώνουν τους μαθητές με διαφορετικές επικοινωνιακές χρήσεις της γλώσσας.
|
Πολλά μαθητικά κείμενα παρατίθενται αυτούσια, με ελάχιστες επεμβάσεις τυπογραφικού χαρακτήρα (2ο Πειραματικό Γυμνάσιο, 38ο Γυμνάσιο), ενώ άλλα προέρχονται από τη συμπιληματική ενοποίηση επιμέρους εργασιών και παρουσιάζονται από τον διδάσκοντα σε ειδικά "τεύχη" ή σε διαδραστικές διαφάνειες (38ο Γυμνάσιο). Καταβλήθηκε προσπάθεια να αναδειχθούν οι απόψεις των παιδιών και ταυτόχρονα να ελαχιστοποιηθούν οι αναπόφευκτες σε μαθητικές εργασίες επαναλήψεις.
Όπως είναι φυσικό, πολλές ενδιαφέρουσες σκέψεις και απόψεις των παιδιών που διατυπώθηκαν στη διάρκεια της διδασκαλίας δεν παρατίθενται εδώ. Όποιος είναι εκπαιδευτικός, ξέρει πως το καλύτερο καμιά φορά μένει στην τάξη. Από την άλλη, δεν ήταν δυνατό να περιληφθούν στην ιστοσελίδα όλες οι μαθητικές εργασίες, καθώς ο όγκος και ο βαθμός επεξεργασίας που απαιτούνταν ήταν πολύ μεγάλα. Στην τελική επιλογή των εργασιών προσπαθήσαμε επίσης να περιληφθεί ένα τουλάχιστον δείγμα της δουλειάς όλων των μαθητών.
Με όλες αυτές τις προϋποθέσεις και τις δυσκολίες, νομίζουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα εξακολουθεί να είναι ενδιαφέρον και αντιπροσωπευτικό της δουλειάς που έγινε στη δράση.
Όπως είναι φυσικό, πολλές ενδιαφέρουσες σκέψεις και απόψεις των παιδιών που διατυπώθηκαν στη διάρκεια της διδασκαλίας δεν παρατίθενται εδώ. Όποιος είναι εκπαιδευτικός, ξέρει πως το καλύτερο καμιά φορά μένει στην τάξη. Από την άλλη, δεν ήταν δυνατό να περιληφθούν στην ιστοσελίδα όλες οι μαθητικές εργασίες, καθώς ο όγκος και ο βαθμός επεξεργασίας που απαιτούνταν ήταν πολύ μεγάλα. Στην τελική επιλογή των εργασιών προσπαθήσαμε επίσης να περιληφθεί ένα τουλάχιστον δείγμα της δουλειάς όλων των μαθητών.
Με όλες αυτές τις προϋποθέσεις και τις δυσκολίες, νομίζουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα εξακολουθεί να είναι ενδιαφέρον και αντιπροσωπευτικό της δουλειάς που έγινε στη δράση.
Αποτίμηση της δράσης
Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα παιδιά δούλεψαν με όρεξη και, όπως δείχνουν οι εργασίες τους, μικρές και μεγάλες, ανέπτυξαν σε σημαντικό βαθμό την κρίση τους με την ανάγνωση και τη σύγκριση κειμένων και διατύπωσαν ενδιαφέρουσες απόψεις.
Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές:
Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές:
- Έμαθαν να αντικρίζουν με κριτική ματιά πρόσωπα και πράγματα της σύγχρονης πραγματικότητας και ανέπτυξαν αυτοπεποίθηση μαθαίνοντας να χρησιμοποιούν ένα εργαλείο ανάλυσης που σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσαν τα ίδια.
- Έμαθαν να αξιολογούν διαφορετικές εκφάνσεις του ηρωισμού σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα και συγχρόνως να εντοπίζουν τον κοινό πυρήνα αξιών που διατηρεί η έννοια του ήρωα, παρά τα χίλια πρόσωπά του.
- Ανέπτυξαν το ενδιαφέρον τους για τη λογοτεχνία και για κάθε είδους πολιτισμικά κείμενα.
- Καλλιέργησαν τις γλωσσικές τους δεξιότητες με την ανάγνωση και ερμηνεία ποικίλων κειμένων και με τη συγγραφή μικρών δοκιμίων και πρωτότυπων δημιουργικών ιστοριών.
- Ενίσχυσαν τις δεξιότητες πολιτιστικού και κριτικού γραμματισμού μέσα από τη γνώση διαφορετικών αξιών, προτύπων και στάσεων ζωής.
- Ανέπτυξαν συνεργατικές δεξιότητες μέσα από την εκπόνηση ομαδικών εργασιών.
Τα πορίσματα αυτά έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί αφορούν το σύνολο των εμπλεκόμενων μαθητών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν χαμηλή επίδοση στα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα.
Τέλος, και ίσως αυτό να είναι το πιο σημαντικό, πιστεύουμε ότι η δράση έδωσε τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές όχι μόνο να διευρύνουν τον γνωστικό τους ορίζοντα ή να αναπτύξουν την κρίση και την αισθητική τους, αλλά και να ψυχαγωγηθούν και να δημιουργήσουν οι ίδιοι μαθαίνοντας.
Τέλος, και ίσως αυτό να είναι το πιο σημαντικό, πιστεύουμε ότι η δράση έδωσε τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές όχι μόνο να διευρύνουν τον γνωστικό τους ορίζοντα ή να αναπτύξουν την κρίση και την αισθητική τους, αλλά και να ψυχαγωγηθούν και να δημιουργήσουν οι ίδιοι μαθαίνοντας.
Ξένη Σκαρτσή
2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών |
Ηλίας Γιούρης
38ο Γυμνάσιο Αθηνών |
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ Ηλίας Γιούρης Copyright Ιούνιος 2017 |